II Kwartet smyczkowy "Messages" ("Sygnały"), 1980, 20'

II Kwartet smyczkowy

Wykonawcy: Kwartet Śląski: Szymon Krzeszowiec - I skrzypce, Arkadiusz Kubica - II skrzypce, Łukasz Syrnicki - altówka, Piotr Janosik - wiolonczela; 2003 Polskie Radio Katowice

II Kwartet smyczkowy II Kwartet smyczkowy II Kwartet smyczkowy

II Kwartet smyczkowy "Messages" został napisany na zamówienie Welsh Arts Council na Festiwal Muzyczny Północnej Walii (North Wales Music Festival). Komponując go, Andrzej Panufnik sięgnął pamięcią w czasy głębokiego dzieciństwa:

Kiedy miałem siedem albo osiem lat podczas wakacji na wsi moim ulubionym zajęciem było przykładanie ucha do drewnianych słupów telegraficznych i słuchanie dźwięków wydawanych przez druty wibrujące na wietrze. Po chwili zdałem sobie sprawę, że słyszę prawdziwą muzykę – co patrząc z perspektywy czasu było moim pierwszym doświadczeniem procesu twórczego, jako że po raz pierwszy użyłem wówczas mojej muzycznej wyobraźni.

Owe dziecięce doświadczenia muzyczne przełożyły się na kształt brzmieniowy II Kwartetu smyczkowego, któremu kompozytor nadał tytuł Messages (Sygnały, tłumaczone również jako Przesłania). Kwartet jest kompozycją jednoczęściową, opartą pod względem języka muzycznego na dwóch komórkach nutowych – czterodźwiękowej i trzydźwiękowej. Za ich pomocą kompozytor przekazuje myśli muzyczne, będące dźwiękową realizacją tajemniczych sygnałów, które dzięki telegraficznym drutom słyszał kiedyś w wyobraźni.

Mimo deklaracji, że II Kwartet smyczkowy "Messages" nie zawiera programu literackiego i jest dziełem abstrakcyjnym, jego świat brzmieniowy i subtelna narracja sprawiają, że nabiera charakteru nierealnego poematu, przekazującego słuchaczowi tajemnicze przesłania i sygnały. 

Prawykonanie utworu miało miejsce 25 września 1980 roku w St. Asaph w Północnej Walii, grał Gabrieli Quartet.