Song to the Virgin Mary (Pieśń do Marii Panny) na chór sześciogłosowy a capella lub sześć głosów solowych, 1964 (rew. 1969), 13';
- wersja na sekstet smyczkowy, 1987, 13'
Song to the Virgin Mary jest pierwszym utworem Andrzeja Panufnika skomponowanym po ślubie z Camillą Jessel i osiedleniu się w podlondyńskim Twickenham. Kompozycję zamówił Lake District Festival dla zespołu wokalnego Geraint Jones Singers.
Jako, że nowy dom Panufników nie nadawał się jeszcze do zamieszkania i młodzi małżonkowie do czasu zakończenia remontu zajmowali mały domek w ogrodzie, kompozytor pracował w pobliskim kościele Najświętszej Marii Panny. Tam też powstała Song to the Virgin Mary - prosta pieśń chóralna o charakterze modlitwy do Marii Panny. Inspiracją do powstania tego utworu stały się wspomnienia kompozytora "o polskich wieśniakach modlących się żarliwie w wiejskim kościółku". Panufnik świadomie nawiązał tu do polskiego średniowiecza, wybierając tekst anonimowego polskiego wiersza łacińskiego pochodzącego z tego czasu, a zaczynającego się słowami: "Tu luna pulchior, tu stellis purior, tu sole clarior, Maria!" ("Tyś piękniejsza od księżyca, czystsza od gwiazd, jaśniejsza od słońca, Mario!"). Również melodyka pieśni stylistycznie nawiązuje do chorału gregoriańskiego, a zarazem do polskiej muzyki ludowej, głównie przez zastosowanie skali pentatonicznej, połączonej ze współbrzmieniami odnoszącymi się do systemu tonalnego (akordy o podwójnym, durowo-molowym obliczu, z tercją małą i wielką jednocześnie).
Budowa formalna utworu świadczy o coraz silniejszym upodobaniu kompozytora do kierowaniu się zasadami symetrii lustrzanej – po raz kolejny mamy tu do czynienia z wyraźną konstrukją trzyczęściową, o której kompozytor pisze:
Pierwsza część Pieśni to pokorna modlitwa do Dziewicy, śpiewana pianissimo wyłącznie przez soprany i mezzosoprany. Później kolejne głosy dołączają się, co prowadzi do kulminacji fortissimo. Środkowa część dzieła jest śpiewana na pograniczu parlanda, pianissimo, pozwalając uwydatnić znaczenie rytmu słów, co jest charakterystyczne dla śpiewu zgromadzonych w wiejskim kościółku chłopów. Trzecia część pod względem materiału muzycznego nawiązuje do części pierwszej, ale dynamicznie prowadzi do o wiele mocniejszego fortissimo. Modlitwa staje się coraz bardziej intensywna, jej temperatura narasta aż do końcowej kulminacji na wykrzykiwanym w ekstazie słowie "Maria".
Song to the Virgin Mary zostało wykonane po raz pierwszy 26 kwietnia 1964 roku w Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie, śpiewał zespół Geraint Jones Singers pod dyrekcją Gerainta Jonesa.
W 1969 roku kompozytor dokonał rewizji utworu, zmieniając rozdysponowanie głosów – dopiero w tej wersji wprowadził zdecydowany podział na sześć głosów: sopran, mezzosopran, kontralt, tenor, baryton i bas. W pierwotnej wersji utworu materiał muzyczny zanotowany został bowiem według tradycyjnego podziału chóralnego na sopran, alt, tenor i bas - i głosy te były dodatkowo dzielone wewnątrz utworu. Teraz, dzięki wprowadzonym zmianom, kompozytor uzyskał większą przejrzystość faktury w prowadzeniu wszystkich głosów.
Andrzej Panufnik powrócił do Song to the Virgin Mary raz jeszcze w roku 1987, dokonując opracowania pieśni na sekstet smyczkowy (dwoje skrzypiec, dwie altówki i dwie wiolonczele). W nowej wersji utwór został po raz pierwszy wykonany przez Park Lane String Sextet w Londynie, 21 lutego 1988 roku.
