Kwintet na instrumenty dęte drewniane (Quintetto academico) na flet, obój, dwa klarnety i fagot, 1952 (rew. 1956), 7'

Kwintet na instrumenty dęte drewniane

Wykonawcy: Henryk Bartnikowski - flet, Ludwik Szymański - obój, Ludwik Kurkiewicz - I klarnet, Józef Foremski - II klarnet, Benedykt Górecki - fagot; Polskie Radio SA

Quintetto academicoQuintetto academicoQuintetto academico

Ostatnią kompozycją Panufnika, stworzoną przez niego przed opuszczeniem Polski jest niewielki rozmiarami i rangą artystyczną Kwintet na instrumenty dęte drewniane. Napisany w 1952 roku, został wykonany w Warszawie w roku 1953 i opublikowany przez PWM w 1954. Jednak po wyjeździe do Wielkiej Brytanii Panufnik nie włączył go do katalogu swych kompozycji i dopiero po jego śmierci żona kompozytora, przeglądając rzeczy męża, natknęła się na rękopis utworu z widniejącym na nim zmienionym tytułem – Quintetto academico (zmiana tytułu potwierdzałaby, że kompozytor uważał ten utwór za rodzaj ćwiczenia). Partyturę i głosy przygotowała do wydania córka Panufnika, Roxanna i w roku 1999 kwintet został opublikowany przez wydawcę kompozytora, Boosey & Hawkes.

Kwintet dęty (Quintetto academico) przeznaczony jest na flet, obój, dwa klarnety i fagot; składa się z trzech części: Preludium, Tryptyk staropolski i Postludium. Po raz kolejny kompozytor sięgnął tu po tematy z dawnej muzyki polskiej. Podobnie, jak w przypadku Suity staropolskiej i Koncertu gotyckiego, kwintet charakteryzuje się uproszczoną fakturą, archaizująca harmoniką i prostą, diatoniczną melodyką. Skrajne części mają figuracyjny charakter i wykorzystują zbliżony materiał muzyczny. W budowie formalnej utworu kompoyztor stosuje zabieg "spięcia" kompozycji formalną klamrą (często obecny w jego twórczości), wprowadzając w ostatnich dwóch taktach Postludium dokładny materiał dwóch pierwszych taktów Preludium, z tym że podanych w lustrzanym odbiciu ("od tyłu").

Zastosowanie symetrii lustrzanej świadczy o rosnącym zainteresowaniu kompozytora wykorzystaniem możliwości tkwiących w zasadach symetrii dla konstrukcji dzieł muzycznych. Z czasem to właśnie element symetrii stał się podstawowym środkiem wyznaczającym budowę formalną oraz strukturę melodyczno-harmoniczną kolejnych utworów Andrzeja Panufnika.