Koncert gotycki (Concerto in modo antico) na trąbkę i orkiestrę kameralną; 1951 (rew. 1955), 15'

trąbka solo-timp-2 harfy(harfa II ad lib)-hpd(ad lib)-smyczki

Koncert gotycki powstał w 1951 roku jako ilustracja muzyczna do filmu Wit Stwosz, opowiadającego o ołtarzu Kościoła Mariackiego w Krakowie. Rok później Panufnik został za ten utwór uhonorowany Nagrodą Państwową (muzykę uznano za lepszą niż cały film, którego nie nagrodzono). Od początku Koncert gotycki (po wyjeździe do Wielkiej Brytanii przemianowany przez kompozytora na Concerto in modo antico) funkcjonował jednak jako w pełni samodzielna kompozycja - koncert na trąbkę i orkiestrę kameralną, archaizujący w charakterze.

Podobnie, jak wcześniejsza Suita staropolska, Koncert gotycki wykorzystuje cytaty z dawnej muzyki polskiej. Tym razem kompozytor przytoczył fragmenty m.in. hymnu Cracovia civitas oraz Pieśni o Narodzeniu Pańskim Wacława z Szamotuł, w całości pojawia się tu również Tamburetta Adama Jarzębskiego. Koncert stanowi jedną całość, choć wewnętrznie podzieloną na siedem krótkich odcinków: allegro moderato ma con brio (w wersji poprawionej zmienione na allegro giocoso), andante molto espressivo, allegretto pastorale, andantino, allegro pesante, andante molto cantabile, allegro moderato ma con brio (analogicznie zamienione później na allegro giocoso). W ostatecznej wersji utworu – zrewidowanej w 1955 roku - kompozytor dopisał partię klawesynu ad libitum, zaznaczając że służy on wyłącznie celom kolorystycznym i nie może być zamieniony na fortepian “w żadnym wypadku” (in no case).

Podobnie, jak w Suicie staropolskiej, tak i tutaj, zestawiając fragmenty muzyki dawnej, pochodzące z różnych epok, kompozytor opracowuje je w sobie właściwy sposób, tworząc nową całość muzyczną, utrzymaną jednak w duchu muzyki dawnej. Sam kompozytor we wstępie do londyńskiego wydania wszystkich swych utworów opartych na muzyce dawnej (z wyjątkiem opublikowanego w Anglii dopiero w 1999 roku Quintetto academico) pisze, że jego celem było: 

(...) odtworzenie w sposób najbardziej możliwy prawdziwego stylu epoki – raczej poprzez rozwinięcie tematów, a nie ich modernizowanie i odkształcanie. (...) Moim głównym zamiarem było ożywienie ducha Polski tamtych czasów i uczynienie użytecznymi tych cennych fragmentów, które w przeciwnym razie pozostałyby bez życia ukryte na półkach bibliotek.