Winter Solstice (Przesilenie zimowe), kantata na sopran i baryton solo, chór mieszany i zespół, do sł. Camilli Jessel, 1972, 21'

Winter SolsticeWinter SolsticeWinter SolsticeWinter Solstice

Winter Solstice to kantata o charakterze bożonarodzeniowym, napisana na zamówienie Thames Chamber Choir and Orchestra z Kingston-upon-Thames. Kompozytor długo zastanawiał się, jak podejść do tematu świąt Bożego Narodzenia w sposób oryginalny i niewyeksploatowany. Z pomocą przyszła mu żona:

Camilla zwróciła moją uwagę na fakt, że dualizm występujący w filozofii Wschodu ma też fundamentalne znaczenie dla wierzeń zachodnich i że bożonarodzeniowa tradycja Jezusa w stajence i przypuszczalna data Jego narodzin wywodzi się z obrzędów pogańskich, związanych z momentem przesilenia zimowego, w których nowo narodzone dziecko zawsze pojawia się w najciemniejszym okresie roku jako symbol oznaczający, że życie na ziemi wkrótce się odrodzi.

Ostatecznie Camilla napisała tekst, w którym wykorzystała ten pogańsko-chrześcijański dualizm. Było to możliwe również dzięku zbieżności słów "Syn" i "Słońce", które w języku angielskim brzmią niemal identycznie ("Son" - syn oraz "Sun" - słońce). Dzięki temu zabiegowi wykonawcy podzieleni na grupy "pogan" i "chrześcijan" w centralnym miejscu utworu mogą w tym samym czasie śpiewać pieśń pochwalną na cześć narodzin Syna i Słońca, za pomocą niemal tego samego słowa oddając cześć Bogu (chrześcijanie) i Słońcu (poganie).

Kantata składa się z pięciu części skonstruowanych symetrycznie na wzór palindromu. Oś symetrii stanowi część trzecia, będąca jednocześnie punktem kulminacyjnym utworu. Zgodnie z zasadami symetrii część czwarta jest odzwierciedleniem części drugiej, a piąta – pierwszej. Kolejne części zatytułowane są: Mistletoe Carol (Kolęda jemioły), Chant of the Earth Mother (Śpiew Matki Ziemi), Nativity of the SO/u/N (Narodziny Syna/ Słońca), Sermon of St. Augustine (Kazanie św. Augustyna) oraz Hymn for the New Year (Hymn na Nowy Rok)

W wykonaniu kantaty bierze udział dwoje śpiewaków: sopran symbolizujący Matkę-Ziemię oraz baryton uosabiający św. Augustyna nawracającego pogan. Fragmenty z Kazań tego świętego pojawiają się w czwartej części utworu, kiedy po pieśni chwalącej narodziny Syna, jak również Słońca, pojawiają się słowa:

Nie módl się do Słońca, lecz do Tego, który je stworzył.

Całość kompozycji kończy hymn na cześć Nowego Roku, czczonego przez wszystkich niezależnie od wyznania. Solistom i chórowi towarzyszy zespół instrumentalny złożony z trzech trąbek, trzech puzonów, kotłów i glockenspielu.

Kantata Winter Solstice została prawykonana 16 grudnia 1972 roku w Kingston-upon-Thames, dyrygował Louis Halsey.

Camilla Panufnik o pisaniu tekstów do Thames Pageant i Winter Solstice